हेलो सेन्सेइ - ७५ ’नेन्माचु च्योसेइ’ भनेको के हो ?

टोकियो – जापानमा रहेका नेपालीहरुका लागि भिसा, यहाँको करप्रणाली, व्यवसायिक कारोवारको लेखा व्यवस्थापन र सो संग सम्बन्धित लाग्ने कर लगायतका विविध बिषयमा जानकारीमुलक स्तम्भ ‘हेलो सेन्सेइ !’ मा यसपटक हामी कम्पनीमा पेश गर्नुपर्ने वर्षान्तको समायोजन ’नेन्माचु च्योसेइ’ को बारेमा जानकारी गराउने प्रयास गरिएको छ ।

नोभेम्बर, डिसेम्बर लागेपछि कार्यरत कम्पनीले नेन्माचु च्योसेइको कागजात दिने गर्दछन । नेन्माचु च्योसेइ भनेको हरेक वर्षको जनवरीदेखि डिसेम्बरसम्मको तलब बापत हुने आम्दानीमा लाग्ने करको सही रूपमा हिसाब गरी अभिलेख राख्ने प्रक्रिया हो । मासिक तलबमा आयकर कम छ भने थप कर कटौती गर्न आवश्यक हुन्छ र यदि मासिक तलबमा आयकर धेरै छ भने कम्पनीले कर फिर्ता गर्नुपर्दछ ।
कम्पनीले दिएको नेन्माचु च्योसेइ कागजात भरेपछि कम्पनीले तोकेको म्याद भित्र कम्पनीमा बुझाउनुपर्दछ । नेन्माचु च्योसेइका लागि तीनवटा कागजातहरू हुन्छन् ।

(क) सन् २०२४ मा आय हुनेहरुका आश्रितहरुका लागि छूटको आवेदनः आश्रितहरुका सम्बन्धमा यो कागजात भर्नुपर्दछ । आश्रितहरुलाई आर्थिक समर्थन गर्ने परिवारका सदस्यहरूको नाम, सम्बन्ध, जन्म मिति र ठेगानाहरू भर्नुपर्दछ । जस्तै जीवनसाथी (पति वा पत्नी), आफ्ना छोराछोरी, दाजुभाइ, आमाबाबु आदि । यदि आश्रितहरु छैनन् भने फारम भर्नुपर्दैन । जति धेरै आश्रितहरु हुन्छन त्यति नै तलब बापत हुने आम्दानीमा लाग्ने कर रकम कम हुन्छ । यदि १६ वर्षभन्दा कम उमेरका बच्चाहरू छन् भने आयकर घटाईदैन तर निवास कर भने कम हुन सक्छ । परिवारका सदस्यहरुलाई आश्रितमा राख्न सकिन्छ कि सकिदैन भनेर यसरी निर्धारण गर्न सकिन्छ ।

१. आश्रित सदस्यको वार्षिक आय १ सय ३ मान येन वा सो भन्दा कम हुनुपर्छ ।
२. नेपालमा भएका परिवारका सदस्यलाई आश्रितमा राखिएको छ भने निजको नाममा रहेको बैंक खातामा पैसा पठाएको हुनुपर्दछ । र हरेक वर्ष आफ्नो कम्पनीमा नाता प्रमाणपत्र र रेमिटेन्स पठाएको कागजात पेश गर्नुपर्दछ ।

यदि जापान बाहिर रहेका परिवारका ३० देखि ७० वर्ष उमेरका सदस्य जो जापानको सिटी कार्यालयमा दर्ता भएका छैनन् तर आश्रितमा राखिएका छन् भने उनीहरुको नाममा प्रत्येक वर्ष ३८ मान येन भन्दा बढी पैसा पठाएको हुनुपर्छ । यो अवस्थामा मात्र आफ्नो परिवारका सदस्यहरूलाई आश्रितमा समावेश गर्न सकिन्छ । यद्यपि यदि आफ्नो पति वा पत्नीको हकमा भने थोरै रकम पठाएको भएता पनि मान्य हुन्छ ।
फाराममा उल्लेख गरिएअनुसार आश्रितहरुको नाम राखेर गेन्सेन बनाई यसलाई सिटी कार्यालयमा पठाएपछि सिटी कार्यालयबाट कर प्रमाणपत्र (खाजेइ स्योउमेइस्यो) प्राप्त गर्न सकिन्छ । खाजेइ स्योउमेइस्यो भिसा नवीकरण वा परिवर्तन जस्ता प्रक्रियाहरू गर्दा अध्यागमनमा पेश गर्नुपर्दछ । त्यसैले आश्रितहरुको विवरण भर्दा त्रुटी नहोस भन्नाका लागि उच्च सावधानी अपनाईनु पर्दछ ।

बच्चा नेपालमा भए तापनि यदि आफ्नो बच्चालाई नेन्माचु च्योसेइ कागजातमा समावेश गर्नुभएन र बच्चालाई सिटी अफिसमा रहेको खाजेइ स्योउमेइस्योमा समावेश गर्नुभएन भने आफ्नो बच्चालाई नेपालबाट ल्याउन सकिदैन । यस्तो अवस्थामा अध्यागमनका अधिकारीहरूले स्पष्टिकरण सोध्ने गरेका उदाहरणहरु पनि छन् ।

यदि नेपालमा रहेका परिवारका सदस्यहरु धेरै नै आश्रितमा राखिएका छन् र खाजेइ स्योउमेइस्योमा कर शुन्य बनाईएको छ भने जापानमा शुन्य कर लाग्ने तलबले स्थिर रूपमा बस्न सकिदैन भनेर बुझ्नुपर्ने भएकोले परिवारका सदस्यलाई नेपालबाट जापान बोलाउन नसकिएका उदाहरणहरु पनि छन् ।

स्थायी आवासीय (एइज्यु) भिसाका लागि आवेदन गर्दा अध्यागमन कार्यालयमा पाँच वर्षको कर प्रमाणपत्रहरू पेश गर्नुपर्ने हुन्छ । पाँच बर्षको अवधिमा आश्रितहरुका बारेमा ठीक दुरुस्तसँग विवरण उल्लेख नभएको, कुनै वर्ष आश्रित उल्लेख गरिएको र कुनै वर्ष उल्लेख नगरिएको घटनाले एइज्युका लागि अस्वीकृत भएका उदाहरण पनि छन् ।

(ख) २०२३ मा आय हुनेहरुका लागि आधारभूत छूट र जीवनसाथीका लागि छूटको आवेदनः यस कागजातमा आफ्नो अन्य आय कति छ लेख्नुपर्ने हुन्छ । त्यसपछि पति वा पत्नीको कमाई लेख्नुपर्दछ । पति वा पत्नीलाई आश्रितहरुको रूपमा समावेश गर्न सकिन्छ वा सकिदैन निर्धारण गर्न कम्पनीले पति वा पत्नीको आय हेर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसपछि मात्र कम्पनीले गेन्सेन तयार गर्छन् । पति वा पत्नीको नाम गेन्सेनमा लेखिएको भए ता पनि यदि पछि सिटी अफिसमा पति वा पत्नीको आय धेरै भएको थाहा लागेमा खाजेइ स्योउमेइस्योबाट नाम हटाउन सक्छन् । खाजेइ स्योउमेइस्यो इमिग्रेशनमा पनि बुझाउनुपर्ने हुँदा यदि खाजेइ स्योउमेइस्योमा पति वा पत्नी आश्रित नदेखिएमा पति वा पत्नीको पार्टटाइम कामबाट कति आम्दानी गरेका छन् भनि अनुसन्धान गर्न सक्दछन् ।
(ग) २०२३ का लागि आय भएको ब्यक्तिको बिमा प्रिमियम कटौतीको लागि आवेदनः यदि जीवन बिमा, भूकम्प बिमा वा सामाजिक बिमा तिर्नुभएको छ भने यो कागजात भर्नुपर्दछ । यो फाराम भरेमा तलब बापत हुने आयको कर रकम कम हुन्छ ।
जीबन बिमाः हरेक वर्षको सेप्टेम्बर वा अक्टोबर महिनामा जीवन बिमा कम्पनीबाट पोस्टकार्ड वा पत्र आउँछ । त्यसमा नेन्माचु च्योसेइका लागि कम्पनीमा पेश गर्नुपर्ने कागजातहरू समावेश गरिएको हुन्छ ।
भूकम्प बिमाः यदि घरको भूकम्प बिमा गरिएको छ भने, भूकम्प बिमा कम्पनीले आफ्नो ठेगानामा नेन्माचु च्योसेइको लागि कागजातहरू पठाउछन् । यो भूकम्प बिमासँग मात्र सम्बन्धित हुने हुँदा साधारण अग्नि बिमा नेन्माचु च्योसेइसंग सम्बन्धित हुंदैन ।
सामाजिक बिमाः यदि पेन्सन वा राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमा तिर्नुभएको छ भने पेन्सन भुक्तानी प्रमाणपत्र, पेन्सन भुक्तानी रसिद र राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमा रसिद कम्पनीमा पेश गर्नुपर्दछ ।
हाउस लोनः यदि हाउस लोन तिर्दै हुनुहुन्छ भने आयकरको १० वर्षका लागि ऋण मौज्दातको १ प्रतिशतले कम हुन्छ । उदाहरणका लागि २ हजार मान येनको बैंक ऋणमा घर किनिएको भने आयकर, आवासीय कर २० मान येनले कम हुन्छ ।
यदि सेकेन्ड हृयान्ड घर हो र घर २० वर्षभित्र र मान्शन भएमा २५ वर्षभित्र बनाईएको हो भने कर कम हुने प्रावधान छ । ।
नेन्माचु च्योसेइसका लागि बैंकबाट प्रत्येक वर्ष हाउस लोन ब्यालेन्स प्रमाणपत्र प्राप्त गरी कम्पनीमा बुझाउनुपर्दछ । यद्यपि, हाउस लोनको पहिलो वर्षमा भने नेन्माचु च्योसेइ गर्न मिल्दैन, त्यसैले कर कार्यालयमा अन्तिम कर रिर्टन फाइल गर्नुपर्नेहुन्छ ।
नेन्माचु च्योसेइ प्रक्रिया तलब आय कर र अध्यागमन कार्यालयमा भिसा आवेदनसंग पनि सम्बन्धित हुने भएकोले कुनै त्रुटी नहुने गरी सावधानीपूर्वक भरेर कम्पनीमा बुझाउनुपर्दछ ।

Resource Person: Ogawa Bunkei
Licensed tax accountant, Gyoseisyoshi Lawyer
Email: ogawa@saitama-kaikei.net or info@gmt-intl.com
Tel: 03-6903-8817 Mob.080-5802-8841

प्रकाशित मिति: शनिबार, पौष २१, २०८०

प्रकाशित समय: २१:३८:५३