हेलो सेन्सेइ - (६३) कर्मचारी, बिजनेश पार्टनर, घरबेटी विदेशमा भएमा : यस्तो छ करको प्रावधान

टोकियो – जापानमा रहेका नेपालीहरुका लागि भिसा, यहाँको करप्रणाली, व्यवसायिक कारोवारको लेखा व्यवस्थापन र सो संग सम्बन्धित लाग्ने कर लगायतका बिषयमा जानकारी होस् भन्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको स्तम्भ ‘हेलो सेन्सेइ !’ मा यसपटक हामी जापानमा भएको कम्पनीले विदेशमा भएका आफ्ना कर्मचारी, पार्टनर वा घरमालिकलाई तलव, भत्ता, भाडा वा अन्य शुल्क बापत पठाउने रकममा लाग्ने करको प्रावधान र यसको ब्यवस्थापन कसरी गर्ने भन्ने बारेमा जानकारी गराउने प्रयास गरिएको छ ।

१. जापानमा रहेको कम्पनीले बिदेशमा आफ्नो कार्यालय खोली आफ्ना कर्मचारीहरुका लागि तलब वा अन्य खर्च पठाउनुपर्ने हुन्छ । हिजोआज इन्टरनेटको जमानामा जापान बाहिरबाट पनि काम गराउन सकिने भएकोले मान्छे जापानमा नभए पनि जो कोही कसैले जापानी कम्पनीमा काम गर्न संभब भएको छ । यस्तो अवस्थामा विदेशमा भएका कर्मचारी वा साझेदारलाई तलब वा शुल्क बापत रकम पठाउँदा जापानमा भएको कम्पनीले भुक्तानी गर्नु अघि कर काटेर पठाउनुपर्छ । यो जापान सरकारले करप्रणालीमा ब्यवस्था गरेको नियम हो ।

जापान बाहिर बसेर जापानमा भएको कम्पनीमा कार्यरत कर्मचारी भन्नाले निजको जापानमा ठेगाना दर्ता नभएको ब्यक्तिलाई जनाउँछ । यस्तो अवस्थामा खर्च पठाउँदा ती कर्मचारी वा पार्टनर जापानमा नबस्ने भएकोले जापानको नियम अनुसार करको दायरमा नआउने संभावना बढि हुने हुँदा भुक्तानी पठाउनुपूर्व कर काटी पठाउनु परेको हो । त्यसरी कट्टा गरिएको कर रकम जापानमा रहेको कम्पनीले कर कार्यालयमा बुझाउनुपर्दछ । यस्तो अवस्थामा तलब भत्ता र अन्य शुल्कको हकमा २० दशमलव ४२ प्रतिशत कर लाग्दछ ।

२. यसैगरी जापानमा रेस्टुरेन्ट, पसल वा अफिस प्रयोजनका लागि घर, शटर वा कोठा भाडामा लिने बेलामा त्यसको घरबेटी बिदेशी वा बिदेशी कम्पनी भएमा भाडा तिर्दा भाडामा कर काटेर बाँकी रकम घरबेटी वा सम्बन्धित कम्पनीलाई पठाउनुपर्दछ । कट्टा गरिएको कर भाडा तिर्ने व्यक्ति वा कम्पनीले कर कार्यालयमा बुझाउनुपर्दछ । जापानमा दर्ता नरहेको बिदेशी कम्पनीको नाममा भएको घर भाडामा लिएको अवस्थामा पनि भाडा तिर्ने बेलामा जापानको नियम अनुसार लाग्ने भाडाको २० दशमलव ४२ प्रतिशत कर रकम कट्टा गरी भाडा तिर्नुपर्दछ । घरभाडामा लिने बेलामा सामान्यतया रियल-स्टेट (फुदोउसान) कम्पनीहरुले घरमालिकको बारेमा पूर्व जानकारी दिने गर्दछन् । ब्यवसायिक प्रयोजन बाहेक अन्य अवस्था (रेसिडेन्स) मा भने उक्त कर लाग्ने छैन ।

माथि उल्लिखित पहिलो र दोस्रो अवस्थामा २० दशमलव ४२ प्रतिशत कर बापत कटौती गरिसकेपछि उक्त रकम अर्को महिनाको १० तारिखसम्म बैंक वा कर कार्यालयमा बुझाउनुपर्दछ । तथापि, पहिलो अवस्थाको सन्दर्भमा भने कर कार्यालयलाई पूर्वजानकारी गराएमा ६ महिनाको एकैपटक कर भुक्तानी गर्न पनि सकिन्छ । त्यसको लागि गरिने प्रक्रियालाई ‘गेन्सेन स्योतोकुजेइनो नोउकिनो तोकुरेइनो स्योउनिन सिन्सेइस्यो (げんせんしょとくぜいののうきのとくれいのしょうにんしんせいしょ）भनिन्छ । यो आवेदन गरिएमा ६ महिनाको एकैपटक भुक्तानी गर्न सकिन्छ ।

यदि जापान र सरोकारवला अर्को मुलुक बीच विशेष कर सम्बन्धि नियममा अनुबन्धित भएको छ र त्यसको पुष्टि गर्ने कागजात देखाउन सकियो भने कर सस्तो हुने वा हटाउन सकिने प्रावधान छ । कम्पनीको विदेशमा भएका कर्मचारी, विदेशी मालिक वा विदेशी कम्पनीहरूले विशेष कर नियमहरूको प्रमाणपत्र देखाएमा र कर कार्यालयमा प्रक्रिया गरेमा भने तलब, अन्य शुल्क र भाडा बापत पठाउने रकममा लाग्ने कर मिनाहा पनि हुन सक्ने प्रावधान छ ।

जापानको कर कानून अनुसार नतिरी नहुने अवस्थाका यस्तो कर लामो समयसम्म तिर्नुभएको छैन भने करको रकम बढ्दै जाने, हर्जाना थपिदैं जाने र कुनै पनि समयमा कर कार्यालयको छड्केमा पर्न सकिने संभावना रहन्छ र यस्तो स्थितिमा जरिवानामा पनि पर्न सकिने संभावना रहन्छ ।

विदेशमा भएका कर्मचारी, बिदेशी पार्टनर, बिदेशी घरबेटी वा बिदेशी कम्पनीलाई तलब, भाडा, अन्य शुल्क लगायतका शीर्षकमा पठाउनुपर्ने खर्च र त्यसबापत लाग्ने करका सम्बन्धमा थप जानकारी आवश्यक परेमा आधिकारिक लेखा परीक्षक (जेइरिशी) संग परामर्श गर्न सक्नुहुने छ । ***

Resource Person: Ogawa Bunkei
Translated by: Bishnu Tiwari
Licensed tax accountant, Gyoseisyoshi Lawyer
Email: ogawa@saitama-kaikei.net or samudra@samudrapari.com
Tel: 03-6903-8817 Mob.070-4339-497