हेलो सेन्सेइ - (३४) होउकेनको बिल समयमै तिरौं, नत्र भिसामा समस्या पर्न सक्ने

टोकियो – जापानमा रहेका नेपालीहरुका लागि भिसा, यहाँको करप्रणाली, व्यवसायिक कारोवारको लेखा व्यवस्थापन र सो संग सम्बन्धित लाग्ने कर लगायतका विविध बिषयमा जानकारी होस भन्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको स्तम्भ ‘हेलो सेन्सेइ !’ मा यस पटक हामी जापानको स्वास्थ्य बीमा (होउकेन) का सम्बन्धमा जानकारी गराउने प्रयास गरिएको छ ।

जापानको कानूनअनुसार काम नभएको व्यक्ति अथवा बच्चा, बूढा, बिदेशी जो भए पनि जापानमा ठेगाना दर्ता भएका सबैले अनिवार्य स्वास्थ्य बीमा गर्नुपर्ने प्रावधान छ ।

स्वास्थ्य बीमा ३ प्रकारको हुन्छ ।
१. पहिलो आफुले काम गर्ने कम्पनीबाट प्रक्रिया गरिन्छ र यो स्वास्थ्य बीमा र पेन्सन सेटमा कम्पनीले तलबबाट काटी राष्ट्रलाई तिर्ने तरिका हो, यसलाई स्याखाई होकेन भनिन्छ ।
२. दोस्रो भनेको सिटी अफिसबाट प्रक्रिया गर्ने राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा हो जुन सिटी अफिसमा आफै गई गर्नुपर्ने हुन्छ । कम्पनीबाट स्याखाई होकेन छिरेको छ भने राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमामा छिर्न पर्दैन र मिल्दैन पनि ।
३. तेस्रो भनेको काम-सम्बन्धि संगठन (समुदाय) को स्वास्थ्य बीमाको प्रक्रिया गर्ने तरिका हो । यो जापान सरकारले प्रमाणित गरेको संगठन हुनुपर्दछ ।
जापानमा ठेगाना भएको व्यक्तिले यी माथिका ३ मध्ये कुनै १ वटा बिमामा छिरी प्रत्येक महिना बीमाको पैसा तिर्नुपर्दछ । बीमा प्रीमियम तलब अनुसार निर्धारण गरिन्छ । कम्पनीको स्याखाई होकेनमा छिरेको अवस्थामा तलबको ६ प्रतिशत स्वास्थ्य बीमाको प्रिमियम तलबबाट घटाइन्छ । राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा भने १ बर्षको कमाई, परिवारको संख्या र सिटी अफिस अनुसार हिसाब निर्धारण गरिन्छ ।
स्वास्थ्य बीमाको सिस्टम भनेको यदि हामी बिरामी भएर अथवा चोटपटक लागेर हस्पिटल गयौं भने स्वास्थ्य बीमा कार्ड देखाएमा तिर्नुपर्ने पैसा सस्तो पर्दछ । ६ बर्षबाट ७० बर्ष उमेरको व्यक्तिले ३० प्रतिशत मात्र तिरे पुग्छ र ६ बर्षभन्दा मुनिको व्यक्तिले २० प्रतिशत मात्र तिरे पुग्छ ।
उदाहरणका लागि डेन्टलमा गइ ५ हजार येन लाग्ने अवस्थामा स्वास्थ्य बिमा कार्ड देखाएमा ५ हजार × ३० प्रतिशत = १५०० येन मात्र तिरे पुग्छ । बाँकी ७० प्रतिशत सरकारले ब्यहोर्छ । यदि स्वास्थ्य बीमा गरिएको छैन भने १०० प्रतिशत (५ हजार येन) नै बिरामी आफैले तिर्नुपर्ने हुन्छ ।
स्वास्थ्य बीमा कार्ड प्रयोग गरी उपचार खर्च घटाउन मिल्ने कन्टेन्ट निर्धारण गरिएको छ । धेरै व्यक्तिहरूको बाँच्नका लागि अत्यधिक आवश्यक पर्ने उपचार खर्च स्वास्थ्य बीमा कार्ड प्रयोग गरी कम गर्न सकिन्छ र सरकारले यो हस्पिटल र क्लिनिकहरूलाई भुक्तानी गर्दछ ।
स्वास्थ्य बीमा प्रयोग नहुने मेडिकल बिलहरु यसप्रकार छन् ।
– कस्मेटिक सर्जरी
– दन्त प्रत्यारोपण
– इन्फ्लुएञ्जा र अन्य खोपहरू
– मेडिकल चेकअप
– उन्नत चिकित्सा सेवा
उपचारका लागि हस्पिटल भर्ना वा अप्रेसन गर्नुपर्ने अवस्था आई उपचार खर्च धेरै लागेमा स्वास्थ्य बीमाको प्रक्रिया गरी उपचार खर्च फर्कने प्रक्रिया गर्न सकिन्छ ।
उदाहरणका लागि ३ सय ६० मान येनको कमाइ हुने व्यक्तिको १ महिनामा लाग्ने हस्पिटलको उपचार खर्च ५७ हजार ६ सय येनले पुग्ने र त्यो भन्दा बढि तिरिएको अवस्थामा सो भन्दा बढिको उपचारमा खर्च भएको रकम फिर्ता पाउने प्रक्रिया गर्न सकिन्छ । फिर्ता प्रक्रियाको रकम व्यक्तिको तलब अनुसार हिसाब निर्धारण गरिएको छ । परिवारका आश्रित सदस्यको स्वास्थ्य बीमाको हकमा कम्पनीको स्याखाई होउकेन छिरेको व्यक्ति भए परिवारका आश्रित सदस्यको पनि कम्पनीबाट स्याखाई होकेन छिर्ने प्रक्रिया हुन्छ । यो अवस्थामा परिवारका आश्रित सदस्यको स्वास्थ्य बीमाको प्रीमियम तिर्नुपर्दैन । परिवारका आश्रित सदस्यको बार्षिक कमाई १ सय ३० मान भन्दा तल भएको हुनुपर्छ बढि भएमा आश्रितबाट हट्ने र छुट्टै बिमा रकम तिर्नुपर्ने हुन्छ ।
सिटी अफिसको राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा छ भने परिवारका आश्रित सदस्यको पनि बीमा रकम तिर्नुपर्दछ । परिवारको मुख्य व्यक्तिले एकमुस्ट परिवारको स्वास्थ्य बिमा जम्मा गरी तिर्नुपर्दछ ।
स्वास्थ्य बीमा र करको सम्बन्ध

१. बर्षभरिमा तिरिएको बीमा रकम छ भने आयकर र आवास करमा छुट भई कर सस्तो गर्न सकिन्छ । कर कार्यालय र सिटी अफिसमा गेन्सेन र राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा रकम तिरेको प्रमाण लगेर प्रक्रिया गर्ने हो भने कर फिर्ता हुने अवस्था हुनसक्छ । स्वास्थ्य बिमा र इमिग्रेशनको सम्बन्ध जापानको कानूनअनुसार जापानमा ठेगाना दर्ता भएका सबैले अनिवार्य स्वास्थ्य बीमामा छिर्नुपर्ने र सो बापत रकम तिर्नुपर्ने नियम छ । इमिग्रेशनले एइजु भिसा आबेदन अथवा अन्य भिसा आवेदन गर्दा स्वास्थ्य बीमा तिरेको छ कि छैन चेक गर्ने र सो को प्रमाण पेश गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । सिटी अफिसमा स्वास्थ्य बीमा नतिरेको बिदेशीलाई इनिग्रेशनमा जानकारी गराउने सिस्टम रहेको र यदि तिरिएको छैन भने भिसामा समस्या आउने पनि हुनसक्ने हुँदा स्वास्थ्य बिमा समयमै तिर्ने गरौ ।***

Resource Person: Ogawa Bunkei
Licensed tax accountant, Gyoseisyoshi Lawyer
Email: ogawa@saitama-kaikei.net or samudra@samudrapari.com
Tel: 03-6903-8817 Mobile 070-4339-4972