हेलो सेन्सेइ- (५०) सुत्केरी हुनुपूर्व र भएपछि : जापानमा यस्तो छ नियम..

टोकियो – जापानमा रहेका नेपालीहरुका लागि भिसा, यहाँको करप्रणाली, व्यवसायिक कारोवारको लेखा व्यवस्थापन र सो संग सम्बन्धित लाग्ने कर लगायतका विविध बिषयमा जानकारी होस भन्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको स्तम्भ ‘हेलो सेन्सेइ !’ मा यस पटक हामी जापानमा बच्चा जन्मिनुभन्दा अगाडि र जन्मेपछि ध्यान दिनुपर्ने र गर्नुपर्ने विभिन्न प्रक्रियाहरुको बारेमा जानकारी गराउने प्रयास गरिएको छ ।
१. बौसी तेच्यो : अस्पताल वा क्लिनिकबाट गर्भवती भएको यकिन भएपछि अस्पतालको निर्देशनअनुसार सिटी कार्यालयमा जानुपर्छ । त्यसपछि सिटी कार्यालयले बौसी तेच्यो उपलब्ध गराउँदछ । बौसी तेच्यो भनेको स्वयम गर्भवती महिला र गर्भमा रहेको शिशुको क्रमशः बिकसित हुँदै जाने स्वास्थ्यको अवस्था बारे टिपोट लेखिने पासबुक हो । विदेशीहरुका लागि यो अंग्रेजीमा लेखिएको पनि उपलब्ध हुन्छ । सिटी कार्यालय अनुसार गर्भवती महिलालाई अस्पताल वा क्लिनिकमा प्रयोग हुने टिकट पाउने सुबिधा पनि हुन्छ ।

२. सुत्केरी हुनुभन्दा अगाडिको कामको बिदाको प्रक्रिया : जापानको श्रम कानून अनुसार गर्भवती महिला सुत्केरी भएको मिति भन्दा ६ हप्ता अघिदेखि ८ हप्ता पछिसम्म कामबाट बिदा लिन पाउँछन् । आंशिक वा अस्थायी कर्मचारीको हकमा पनि यो लागू हुन्छ । गर्भवती अवस्थामा पनि चाहेमा काम गर्न पाईन्छ तर सुत्केरी भएपछि भने ६ हप्ता अनिवार्य काममा बिदा बस्नुपर्ने हुन्छ ।

३. सुत्केरी भत्ता : गर्भवती महिला कार्यरत कम्पनीमा स्याखाई होउकेनमा छिरेको छ भने सुत्केरी हुनका लागि बिदा बसेको अवस्थाको तलब पाएको छैन भने सुत्केरी हुनु अघि ४२ दिनबाट सुत्केरी भएको ५६ दिन पछिसम्मको सुत्केरी भत्ता तलबको ६७ प्रतिशतले प्राप्त गर्न सकिन्छ । यो प्रक्रिया सुत्केरी भएपछि गर्नुपर्ने हुन्छ र यो प्रक्रिया गर्न चाहने व्यक्तिले कम्पनीमा जानकारी गराउनुपर्दछ ।

४. अस्पतालमा भर्ना हुँदा ’लागू हुने सीमाको प्रमाणपत्र’ को प्रक्रिया : यदि लक्षित समयभन्दा अगावै बच्चा जन्मन लागेको जस्ता कारणले अस्पताल भर्ना गरिएको अवस्थामा अस्पतालको खर्च बढी लाग्न पनि सक्छ । त्यस्तो अवस्थामा, ’सीमा आवेदन प्रमाणपत्र’ げんどがくてきようにんていしょう）प्रक्रिया पूरा गरेमा अस्पतालको खर्च सस्तो पर्न जान्छ । उक्त अवस्थाका कारण अस्पतालमा खर्च बढि लाग्न सक्ने देखिएमा यो प्रक्रिया गर्नुपर्दछ ।

५. कम्पनीको स्याखाई होउकेन छिरेकाहरुका लागि स्वास्थ्य बीमा कार्डमा लेखिएको स्वास्थ्य बीमा कार्यालयमा गई यस्तो प्रक्रिया गर्नुपर्दछ ।
क. राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा हुनेहरुको हकमा सिटी कार्यालयमा प्रक्रियाको आवेदन बुझाउनुपर्दछ ।
ख. अस्पतालमा भर्ना हुने बित्तिकै यो प्रक्रिया अगाडि बढाउनुपर्ने हुन्छ ।
ग. स्मरण रहोस् राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा छ तर त्यस बापत तिर्नुपर्ने रकम भुक्तानी भएको छैन भने यो प्रक्रिया गर्न नपाउने पनि हुन सक्छ ।
घ. यो प्रक्रिया अगाडि बढाउन ढिलो भयो वा यो प्रक्रिया पूरा हुन सकेन भने, अस्पताल भर्ना शुल्क तिरेपछि सरकारले उपचार खर्च फिर्ता गर्ने प्रावधान पनि छ । यसलाई ’उच्च चिकित्सा खर्च’（こうがくりょうようひ）भनिन्छ । यसबारे हामी अर्को अंकमा जानकारी गराउने छौं ।
ङ. बच्चा जन्माउदा लाग्ने खर्चको भुक्तानी : बच्चा जन्माउँदा, सरकारले प्रत्येक बच्चाका लागि ४ लाख २० हजार येन सुत्केरी खर्चको रुपमा अनुदान दिन्छ । उक्त रकम अस्पताल वा क्लिनिकमा बच्चा जन्माउँदा लागेको खर्च कटाएर बाँकी रहेको रकम फिर्ता गरिन्छ ।
६. जन्मदर्ता प्रमाण पत्र : बच्चा जन्माएपछि जन्मेको १४ दिनभित्र बच्चाको नाम सिटी कार्यालयमा दर्ता गराउनुपर्दछ । यसलाई ’जन्म दर्ता प्रमाणपत्र’（しゅっせいとどけ）भनिन्छ ।

७. जाइर्‍यु कार्ड (भिसा) प्राप्त गर्ने प्रक्रिया : बच्चा जन्मेको ३० दिन भित्र अध्यागमनमा भिसाको लागि आवेदन दिनुपर्छ । यसका लागि आवेदन फाराम, जन्म दर्ता प्रमाणपत्रको प्रतिलिपि र सिटी कार्यालयको ज्युमिनहृयो पेश गर्नुपर्ने हुन्छ । तोकिएको समयभित्रै अध्यागमनमा आवेदन दिन नबिर्सनुहोला ।

८. शिशु भत्ताका लागि प्रक्रिया : बालबालिका भएका घरका लागि प्रत्येक महिना राज्यले ५ हजारदेखि १५ हजार येनसम्म उपलब्ध गराउँदछ । बच्चा जन्मेको २ हप्ता भित्र सिटी कार्यालयमा गई ’शिशु भत्ता’ प्रक्रिया पूरा गर्नुपर्दछ । यो प्रक्रिया गरिएन भने यो भत्ता प्राप्त गर्न सकिदैन ।

९. स्वास्थ्य बीमा कार्ड : बच्चाको पनि स्वास्थ्य बिमा कार्ड चाहिने हुँदा कम्पनीबाट स्याखाई होकेन भएको व्यक्तिले कम्पनीमा ज्युमिनहृयो बुझाउनुपर्दछ । राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा भएको व्यक्तिले सिटी अफिसमा प्रक्रिया गर्नुपर्दछ । स्वास्थ्य बीमा कार्ड प्रक्रिया गरेमा अस्पताल अथवा क्लिनिकमा तिर्नुपर्ने रकम ३० प्रतिशत मात्र तिरे हुने वा तिर्नै नपर्ने पनि हुनसक्छ ।

१०. शिशु हुर्काउन बिदा : जापानको श्रम कानून अनुसार बच्चा हुर्काउन बच्चा एक वर्ष हुँदासम्म बिदा लिन पाईन्छ । आमा मात्र नभई बाबुले पनि बिदा लिन मिल्छ । होइकुयन नभेटेको अवस्थामा बच्चा दुईवर्ष हुँदासम्म बिदा लिन मिल्छ । यदि तपाई बालबच्चा हेरचाह गर्नका लागि बिदा लिन चाहनुहुन्छ भने एक महिना अगाडि नै कम्पनीलाई जानकारी गराउनुपर्दछ ।

११. शिशु हेरचाह बिदाका लाभहरू : यदि तपाई आफ्नो कम्पनीमा रोजगार बीमा छिर्नुभएको छ भने शिशु हेरचाह बिदामा बस्नुहुँदा आफ्नो तलबको लगभग ६७ प्रतिशत ’शिशु हेरचाह बिदा लाभ’ को रूपमा प्राप्त गर्न सक्नुहुने छ र ६ महिना पछि ५० प्रतिशत प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ । यो प्रक्रिया कम्पनीद्वारा गर्नुपर्ने भएकोले कम्पनीलाई जानकारी गराउनुपर्दछ । माथि उल्लेख गरिएअनुसार यहाँ विभिन्न प्रक्रियाहरू छन्, त्यसैले सावधानीपूर्वक कृपया प्रक्रिया अगाडि बढाउनुहोला ।***

Resource Person: Ogawa Bunkei
Translated by: Bishnu Tiwari
Licensed tax accountant, Gyoseisyoshi Lawyer
Email: [email protected] or [email protected]
Tel: 03-6903-8817 Mob.070-4339-4972

प्रकाशित मिति: शनिबार, फाल्गुण १४, २०७८

प्रकाशित समय: ११:४२:३९