हेलो सेन्सेइ - (५९) यसकारण, अति महत्वपूर्ण छ : होउतेइच्योस्यो र गेन्सेनच्योस्युहृयोउ

टोकियो – जापानमा रहेका नेपालीहरुका लागि भिसा, यहाँको करप्रणाली, व्यवसायिक कारोवारको लेखा व्यवस्थापन र सो संग सम्बन्धित लाग्ने कर लगायतका बिषयमा जानकारी होस् भन्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको स्तम्भ ‘हेलो सेन्सेइ !’ मा यसपटक हामी कम्पनीले प्रत्येक वर्ष जनवरीमा गर्नुपर्ने प्रक्रियाहरूको बारेमा प्रस्ट्याउने प्रयास गरेका छौं ।
जापानको नियमअनुसार कम्पनी सञ्चालकहरुले हरेक वर्षको जनवरीमा नगरी नहुने प्रक्रियाहरुका बारेमा प्रस्ट हुनु आवश्यक छ । अन्य व्यक्तिहरुले पनि भिसा नवीकरण, तलबको कर प्रमाणीकरण लगायतका बिषय जोडिने भएकोले सो बारेमा हेक्का राख्नु उपयुक्त हुन्छ ।

१. होउतेइच्योस्योः होउतेइच्योस्यो भनेको कम्पनीका सबै कर्मचारीको जनवरी १ देखि डिसेम्बर ३१ सम्मको तलबको कुल रकम, तलबमा लाग्ने आयकर लगायतका विवरण खुलेको कर कार्यालयमा बुझाउने कागजात हो । तसर्थ, जनवरी १ देखि डिसेम्बर ३१ सम्मको कर्मचारीको तलबको कर हिसाब पूरा गरी कर्मचारीको गेन्सेन पेपर तयार गरिसक्नुपर्दछ ।
होउतेइच्योस्यो एउटा यस्तो कागजात हो जुन, सबै कर्मचारीहरुको तलबको गेन्सेनच्योउस्युहृयोउको कुल रिपोर्ट भएकोले कम्पनीको १ वर्षको कर्मचारीको कुल संख्या र एक वर्षको कुल तलब उल्लेख गरिएको हुन्छ । भिसा प्रक्रिया गर्दा यो होउतेइच्योस्योको प्रतिलिपि अध्यागमन कार्यालयमा पेश गर्नुपर्दछ । अध्यागमन कार्यालयद्वारा सबै कर्मचारीको तलब लेखिएको यो होउतेइच्योस्यो कर कार्यालयमा सही रूपमा पेस गरिएको छ कि छैन, कम्पनीमा कतिजना कर्मचारी कार्यरत छन् अनि कम्पनी ठूलो हो वा सानो हो जस्ता जानकारी यस कागजातबाट लिने गर्दछन् । कर कार्यालयमा बुझाएको भए आधिकारिक रूपमा सबै कर्मचारीहरूको तलब रिपोर्ट गरिएको ठहरिने भएकोले भिसा प्रक्रियाको समयमा अध्यागमनले उक्त होउतेइच्योस्योको प्रतिलिपि पेश गर्न लगाउने गर्दछन् ।
यो होउतेइच्योस्यो कर कार्यालयमा पेश गर्ने आधिकारिक कागजात भएकाले कर्मचारीको गेन्सेन पेपरको रकमसंग मेल खाएको हुनुपर्दछ । कर कार्यालयले यो रिपोर्टमा उल्लिखित रकमको आधारमा कम्पनीलाई कर भुक्तानी स्लिप पठाउने गर्दछ । होउतेइच्योस्यो पेश गर्नुपर्ने अन्तिम म्याद हरेक वर्षको जनवरी ३१ सम्म हो । गेन्सेन बनाउने काम सकेपछि होउतेइच्योस्यो पेश गर्नुपर्दछ । म्याद नाघिसकेको भए पनि जतिसक्दो चाँडो बुझाउनुपर्दछ ।

२. क्युयोहोउकोकुस्योः गेन्सेनच्योस्युहृयोउ सिटी कार्यालयमा बुझाउनुलाई क्युयोहोउकोकुस्यो भनिन्छ । कम्पनीले जनवरी १ देखि डिसेम्बर ३१ सम्म काम गर्ने सबै कर्मचारीहरूको तलबको कुल रकम हिसाब सहित परिवारका आश्रित सदस्यहरुको यकिन गरी वार्षिक कर हिसाब गरेपछि गेन्सेनच्योस्युहृयोउ बनाउनुपर्छ । स्थायी कर्मचारी मात्र नभई पार्टटाइम कामदारसहित सबै कर्मचारीको गेन्सेनच्योस्युहृयोउ बनाउनुपर्दछ । एक वर्षको तलबी कर हिसाब गर्नुलाई वर्षान्तको कर समायोजन (नेन्माचुच्योउसेइ) भनिन्छ । राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा भुक्तानी गरेका व्यक्तिहरूले करको हिसाबमा कटौती गर्नसक्ने हुँदा काम गर्ने कम्पनीमा आफ्नो राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा रसिद पेश गर्नुभएमा तलबको कर घट्न सक्छ ।

गेन्सेनच्योस्युहृयोउ बनाएपछि कम्पनीले प्रत्येक वर्ष जनवरी ३१ सम्ममा कर्मचारीहरूको सम्बन्धित सिटी कार्यालयमा क्युयोसिहाराइहोउकोकुस्यो बुझाउनुपर्दछ । यदि कर्मचारीले ठेगाना परिवर्तन गरेका छन् भने ३१ डिसेम्बरसम्ममा बस्ने ठेगाना लेखी त्यो ठेगानाको सिटी कार्यालयमा तलब भुक्तानी रिपोर्ट (गेन्सेनच्योस्युहृयोउ) पेश गर्नुपर्दछ ।
गेन्सेनच्योस्युहृयोउ सिटी कार्यालयमा बुझाएपछि सिटी कार्यालयले व्यक्तिको आवासीय कर र राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमाको रकम हिसाब गरी मई वा जुन तिर आवासीय कर र राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमाको भुक्तानी गर्नुपर्ने स्लिप पठाउने गर्दछन् ।

यस समयमा सिटी कार्यालयबाट कम्पनीमा कर्मचारीको आवासीय कर कागजात पठाउने विधिलाई विशेष संकलन (तोकुबेचुचोस्यु) भनिन्छ भने सिटी कार्यालयबाट सिधै कर्मचारीको ठेगानामा पठाउने विधिलाई सामान्य संकलन (फुचुचोस्यु) भनिन्छ । कम्पनीले गेन्सेनच्योस्युहृयोउ सिटी अफिसमा बुझाउँदा सिटी अफिसमा केही नभनेको खण्डमा विशेष संकलन विधि लागु हुने र आवासीय करको कागजात कम्पनीमा पठाईन्छ र कर्मचारीको आवासीय कर कम्पनीले तिर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसपछि कम्पनीले सम्बन्धित कर्मचारीको तलबबाट आवासीय कर काटेर तलव भुक्तान गर्न सक्दछन् ।

साथै गेन्सेनच्योस्युहृयोउ सिटी अफिसमा बुझाएको छ भने प्रत्येक वर्षको जुनमा सिटी कार्यालयबाट नयाँ वर्षको कर प्रमाणपत्र (खाजेइस्योउमेइस्यो) प्राप्त गर्न सकिन्छ । खाजेइस्योउमेइस्यो एक वर्षको तलब रकम, परिवारका आश्रित सदस्यहरूको संख्या र आवास कर लेखिएको कागजात हो । भिसा प्रक्रियाको समयमा यो कागजात पनि अध्यागमनमा पेश गर्नुपर्ने हुनाले खाजेइस्योउमेइस्योमा परिवारका आश्रित सदस्यहरूको संख्या लगायतका बिषयहरु कम्पनीमा सही रूपमा रिपोर्ट गर्नुपर्दछ ।

काम छोड्ने बेलामा भने कर्मचारीको कुल तलब रकम ३० मान येन भन्दा थोरै भएमा क्यूयोसिहाराइहोउकोकुस्यो सिटी कार्यालयमा नबुझाए पनि हुन्छ । तर भिसाको बिषयमा विचार गर्ने हो भने सिटी कार्यालयमा तलवी विवरणको रिपोर्ट गरिएन भने सिटी कार्यालयबाट खाजेइस्योउमेइस्यो प्राप्त गर्दा तलब छुटेको हुने र यो बिचमा काम नगरेको देखिने भएकोले ३० मान येन भन्दा कम भए पनि सिटी कार्यालयमा गेन्सेनच्योस्युहृयोउ बुझाउँदा राम्रो हुन्छ ।

Resource Person: Ogawa Bunkei
Translated by: Bishnu Tiwari
Licensed tax accountant, Gyoseisyoshi Lawyer
Email: [email protected] or [email protected]
Tel: 03-6903-8817 Mob.070-4339-497

प्रकाशित मिति: शनिबार, माघ १४, २०७९

प्रकाशित समय: १५:२६:०५