टोकियो – सुन अन्तराष्ट्रिय बजारमा मुद्रा विनिमयको मुख्य आधार हो । सुनको खनन लगभग ७००० बर्ष देखि भएको मानिन्छ। इतिहास भर सुनको मौद्रिक र प्रतीकात्मक मूल्य छ ।
प्राकृतिक इन्धन र उर्जाको अभाव भएको जापानमा १८७३ मा खानी बिभाग स्थापना भइ खानी विभागले कोइला, फलाम सुन, चाँदीको उत्खनन् अगाडि बढाएको देखिन्छ ।
२०१९मा जापानमा ६.३१ हजार किलोग्राम सुन उत्पादन भएको थियो । देशमा माग आपूर्ति गर्ने प्रमुख सुन खानी कागोशिमा प्रान्तमा अवस्थित हिशिकारी खानी हो । जापानको हिशिकारी खानी संसारको उच्चतम ग्रेडको सुन खानी हो । देशका लगभग सबै धातु खानीहरु बन्द गरीएको अवस्थामा हिशिकारी मात्र एक नाफा कमाउने खानी हो ।
वर्ल्ड गोल्ड काउन्सिलका अनुसार सुन खानीबाट आपूर्ति कम भइरहेको छ वा आउने वर्षहरूमा कम हुन सक्छ। किनकि खानीहरू अहिले पूर्ण रूपमा प्रयोग भइरहेको छ र नयाँ खानीहरू कम भइरहेका छन् । केही तथ्याङकका अनुसार २० प्रतिशत सुन खानी उत्खनन् गर्न अझै बाँकी छ । तर तथ्याङक परिवर्तन भइरहन्छ ।
विश्वमा सुनको बार्षिक उत्पादन २५ सय मेट्रक टन भएको अनुमान गरिन्छ । सबैभन्दा धेरै सुन उत्खनन् गर्ने देश चीन हो । अष्ट्रलिया, रसिया, अमेरिका र क्यानाडा पनि प्रमुख सुन उत्पादकहरू हुन् । दक्षिण अफ्रिकाको विटवाटर्सान्ड विश्वमा सुनको सबैभन्दा ठूलो स्रोत हो, विश्वको ३० प्रतिशत सुन यहाँबाट आउँछ ।
बहुमुल्य धातु सुन नागरिक मात्र नभै सरकारको समेत महत्वपूर्ण सम्पत्ति मानिन्छ । देशको आर्थिक ससक्तिको मापन समेत सुनबाटै हुने गर्छ ।
विश्व गोल्ड काउन्सिलको, सुन भण्डार गर्ने देशको सूची हेर्दा अमेरिका संसारमा सबैभन्दा बढी सुन राख्ने देश हो । विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र भएको देश अमेरिकासँग ८ हजार १ सय ३३ टन सुन मौज्जात रहेको छ । यो विदेशी मुद्रा भण्डारको ७४ दशमलव ९ प्रतिशत हो ।
सो सूची अनुसार जापान आठौं स्थानमा रहेको छ । जापानसँग ७६५ मेट्रिक टन सुन भण्डार छ। यो कुल विदेशी मुद्राको २ दशमलव ४ प्रतिशत हो । सन् १९५० मा जापानसँग केवल ६ टनमात्रै सुन थियो ।
