काठमाडौँ – अहिले स्मार्टफोनबाट गर्ने कामको सूची लामो भइसकेको छ। अनगिन्ती कामहरु मोबाइलबाटै गर्ने चलन सुरु भएको छ।
फोन गर्न, मेसेज पठाउन, फोटो खिच्न, अडियो भिडियो रेकर्ड गर्न, इमेल पठाउन, समाचार पढ्न, सामाजिक सञ्जाल लगायत इन्टरनेट चलाउन, समय हेर्न, वा अन्य यस्तै थुप्रै काम एउटै मोबाइल सेटबाट गर्न सकिने भएको छ।
केहि वैज्ञानिकले स्मार्ट फोनबाट अर्को एउटा महत्वपूर्ण काम गर्न सकिने बिधिको विकास गरेका छन्।
उनीहरुले कुनै वस्तुमा झाडापखला गराउने दुई प्रकारका परजीवीका अण्डा (सिस्ट)हरु छन् की छैनन् भनी स्मार्टफोनबाटै पत्ता लगाउन सकिने प्रबिधिको विकास गरेका हुन्।
ललितपुर बागडोलस्थित काठमाडौ इन्स्टिच्युट अफ एप्लाइड साइन्सेसका अनुसन्धानकर्ताहरुले झाडापखाला गराउने दुई वटा सुक्ष्म परजीवीका अण्डाहरु पत्ता लगाउने माइक्रोस्कोपिक सिस्टमको विकास गरेका छन्।
डा. भानु न्यौपाने र डा. वसन्त गिरीको नेतृत्वको टोलीले स्मार्टफोन माइक्रोस्कोप विकास गरेका हुन्। सर्वव्यापी बन्दै गएको मोवाइल फोनलाई वैज्ञानिक प्रयोगमा कसरी ल्याउने भन्ने विषयमै उनीहरुको अनुसन्धान केन्द्रित छ।
‘यो परजीवी पत्ता लगाउने अन्य बिधि नभएको होइन तर त्यसका लागि सुविधासम्पन्न ल्याब र दक्ष जनशक्ति चाहिन्छ। त्यसैले अहिले अभ्यासमा रहेको प्रक्रिया महंगो छ’ न्यौपानेले नेपालखबरसँग भने, ‘हामीले विकास गरेको स्मार्टफोन माइक्रोस्कोप सरल र सस्तो छ।’
अमेरिकाबाट विद्यावारिधी गरेर फर्केका न्यौपाने त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा रसायनशास्त्रका सहायक प्राध्यापक छन्। उनीहरुले विकास गरेको स्मार्टफोन माइक्रोस्कोपको १५ डलरसम्म पर्ने बताएका छन्। त्यो माइक्रोस्कोपलाई स्मार्टफोनमा जोडेपछि कुनै वस्तुमा त्यो परजीवीका अण्डा छन् कि छैनन् भनी पत्तालगाउन सकिन्छ।
हाल नेपालका अस्पतालहरुमा माइक्रोस्कोपिक विधिबाट झाडापखला लगाउने परिजिवी पत्ता लगाइएपनि यो प्रविधिको व्यवसायीकरण गरिने हो एउटा माध्यमिक तहको विज्ञान शिक्षकले प्रयोग गर्न सक्ने अनुसन्धानकर्ता गिरको भनाइ छ । उनले भने,‘नेपालका अहिले पनि धेरै स्वास्थ्य चौकीहरुमा माइक्रोस्कोप छैनन् । त्यस्तो अवस्थामा मोबाइल फोनलाई माइक्रोस्कप बनाउन सकिन्छ । अझ स्मार्ट फोनमा त स्किृनमै देखिन्छ ।’
यसको उपयोग सर्वसाधरणले प्रयोग गर्न नसकेपनि विद्यालय तहका शिक्षकहरुले राम्रोसँग प्रयोग गर्न सक्ने अनुसन्धाकर्ताहरुको भनाइ छ । यो प्रविधिलाई एप्ससँग विकास गरेर जीवाणु पत्ता लगाउनका लागि अझ सजिलो बनाउने योजना पनि भइरहको उनीहरुको भनाइ छ ।
