काठमाडौं – कोरोना भाइरस (कोभिड –१९) को संक्रमण देखिएसँगै धेरै मुलुकले ‘लकडाउन’ को घोषणा गरे ।
नवशास्त्री डम्बर चेम्जोङका अनुसार नेपालमा पत्रकार कनकमणि दीक्षितले पहिलो पटक प्रयोग गरेका थिए बन्दाबन्दी शब्द । अहिले नेपालमा पनि लकडाउनको सट्टा ‘बन्दाबन्दी’ शब्दको प्रयोग गर्नेहरू धेरै छन् ।
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेती लकडाउन शब्दको अर्थ बन्दाबन्दीले नबोक्ने बताउँछन् ।
सरकारका प्रवक्ता डा. युवराज खतिवडा पनि सार्वजनिक रुपमा लकडाउन शब्दको प्रयोग कमै मात्रामा गर्छन् । उनले बन्दाबन्दी भन्ने गरेका छन् ।
कोरोना भाइरसको महामारीसँगै लकडाउन मात्र होइन, सोसल डिस्टेन्सिङ, ह्युमन क्वारेन्टाइन, कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ जस्ता शब्दहरू धेरै प्रयोगमा आएका छन् ।
कोरोनाका क्रममा प्रयोग भएका बन्दाबन्दीसँगै लकडाउन जस्ता केही प्राविधिक शब्दहरू शब्दकोशमा राख्ने तयारी भइरहेको जानकारी छ ।
क्वारेन्टाइन शब्द अहिलेसम्म पशुहरूको लागि धेरै प्रयोग हुने गर्दथ्यो । अब यो मानिसको लागि पनि आयो ।
लकडाउन, बन्दाबन्दी, सोसल डिस्टेन्सिङ, क्वारेन्टाइन वा ह्युमन क्वारेन्टाइन, कन्ट्याक ट्रेसिङ, पीपीई लगायतका १२ शब्दहरू प्रकाशोन्मुख रहेको प्रज्ञा बृहत् नेपाली शब्दकोशमा समावेश गर्ने तयारी भइरहेको जानकारी दिए ।
त्वियस्श्वतै चर्चित अक्सफोर्ड डिक्सनरीमा पनि कोभिड–१९ सम्बन्धी कुल १४ वटा शब्दहरू थप गरिएको छ । अक्सफोर्डको नियमअनुसार प्रत्येक वर्ष चौमासिक रुपमा अद्यावधिक गरिने शब्दकोश सन् २०२० को भने पहिलो चार महिनामा नै दुई पटक संशोधन भइसकेको छ । कोरोना भाइरसको प्रकोप बढेपछि जनवरी महिनामा नै यसमा केही शब्दहरू अद्यावधिक गरिएको थियो । मार्चमा पनि संशोधन भएर अक्सफोर्डले कोरोनासम्बन्धी १४ वटा शब्द थप गरेको छ ।
