काठमाडौं – देश पूर्ण बन्दाबन्दीको अवस्थामा छ । मानिसहरु घरभित्रै बस्न बाध्य छन् । त्यसो त यतिबेला आम मानिसको साथी सामाजिक सञ्जाल बनेको छ । नेपालमा विशेषगरी, फेसबुक, युट्युब, टिकटक, ट्विटर, ह्वाट्सएप, भाइबर लगायतको प्रयोगकर्ता ह्वात्तै बढेका छन् ।
त्यसैले, यससम्बन्धि अपराधका घटनाहरु पनि बढ्दै गएको पाइन्छ । साइबर अपराधका घटनाहरु त सामान्य अवस्थामा पनि सुनिँदै आएको हो । तर, निषेधाज्ञाको अवधिमा यो झनै बढेको साइबर ब्युरो नेपालका प्रमुख डिआईजी राम कृपाल साह बताउँछन् ।
‘यो बेला मानहानी हुने तरिकाले सामाजिक सञ्जालमा तस्बिर र भिडियोहरु दुरुपयोग भएको पाइएको छ,’ उनी भन्छन्, ‘अमर्यादित कार्य गर्ने, चरित्रहत्या गर्ने उद्धेश्य, व्यक्तिगत स्वार्थ पूरा गर्न, आफवाह फैलाउन अश्लिल तस्बिर र भिडियो बनाउने, प्रकाशन गर्ने गरेको पाइएको छ ।’
‘दैनिक ६ देखि ३० वटासम्म जाहेरी आउँछन् नजिक भएकाहरु ५–६ जना त ब्युरोमै आउँछन् आउन नसक्नेले इमेल पठाउँछन्’ साह भन्छन्, ‘आएका जाहेरीहरु सबै दर्ता हुँदैनन्, कतिपय जाहेरी फोनकलबाटै सुल्झाउने पनि गरेका छौँ ।’
ब्युरोमा पछिल्लो समय फेसबुक ह्याक भयो भन्दै उजुरी हाल्नेको संख्या ह्वात्तै बढेको छ । जसमार्फत आफन्त तथा साथीभाईहरुलाई अश्लिल कुराहरु पठाइएको, पैसा मागेको, लगायतका घटना छन् ।
यसैगरी, कतिपयले फेसबुकमै गरिएको कुराकानीको आधारमा भेटघाट गर्ने र छिट्टै नजिक भइहाल्ने जस्ता कुराले पनि साइबर अपराध बढाउन बल पुर्याइरहेको साह बताउँछन् ।
‘यसले कतिको घरबार बिग्रिएको छ भने कसैले आत्महत्या पनि गर्ने गरेका छन्,’ उनी भन्छन्, ‘समाजिक सञ्जाल ७० प्र्रतिशत मान्छेले प्रयोग गर्न नजानेर अरुलाई फेसबुक, म्यासेन्सर खोल्न लगाउने गरेका छन्, यसरी नजानीनजानी प्रयोग गर्दा समाजिक सञ्जालको आइडी, पासवार्ड अरुसँग हुने र अपराधिक घटना बढ्ने गरेको छ ।’
साइबर अपराधका घटना सबै उमेरसमूहमा भएको तथ्यांकले देखाउँछ । युवाअवस्थाका मानिसहरुले साथीको संगतले अपराध गरेको भेटिएको छ । २० देखि ५० वर्ष उमेर समूहका मान्छेहरु अहिले साइबर अपराधका घटनामा संलग्न पाइएको साहले बताए ।
