टोकियो- दोस्रो विश्वयुद्धको अन्त्यको ७२ औं बर्षगाँठको रुपमा मनाइयो। यस अवसरमा, सन् १९३७ मा भएको चीन जापान युद्ध को सुरुवात र सन् १९४५ मा दोस्रो विश्वयुद्धको अन्त्यको बीचमा मृत्यु भएका २३ लाख जापानी सैन्यकर्मी तथा सैन्य कर्मचारी र ८ लाख जापानी नागरिकलाई जापानले स्मरण गर्यो।
युद्धलाई कसरी स्मरण गर्न सकिन्छ भन्ने बारेमा सात दशकदेखि जापानमा कुनै स्पष्ट राजनीतिक सर्वसम्मति नभएको कुरा युद्ध अन्त्यको जापानको वार्षिक स्मृति समारोहले देखाउँछ। कोही देखावटी रुपमा युद्धको सन्दर्भदेखि टाढा रहदैं मृत्यु भएका ३१ लाख मृतकका सम्झना गरेजस्तो गर्दछन् जब कि अन्य युद्ध कति विनाशकारी हुन सक्छ र जापानलाई शान्ति मार्ग अपनाइराख्न आवश्यक छ भन्ने कुराको स्मृति जोगाइराख्न प्रतिबद्ध छन्।
टोकियोस्थित निप्पोन बुदोकान रंगशालामा ६,२०० भन्दा धेरै मानिसले स्मृति समारोहमा भाग लिए, जहाँ प्रधानमन्त्री सिन्जो अबे तथा जापानका सम्राट अकिहितोले आफ्ना मन्तव्य राखेका थिए। आबेका शब्दहरु महत्वपूर्ण थिए, उनले युद्ध शुरु गरेकामा जापानको अपराध व्यक्त गरेनन्, जब कि सम्राटले लगातार तेस्रो वर्ष पनि युद्धको “गहिरो पश्चाताप” को भावना व्यक्त गर्नुभयो।
अन्य देशहरुमा भएका युद्ध मृतकका बारेमा दुवैले कुनै प्रसंग उल्लेख गरेनन्।
बजफिड जापान सम्वाददाता कोता हतिचीले यस दृश्यको रिपोर्ट गरे:
युद्ध अन्तको ७२ औं वर्षगाँठ। जिम्मेवारी वहन गर्न मैले यासुकुनी धाम र चिदोरिगाफुची राष्ट्रिय समाधि स्थलको भ्रमण गरें। हल्का वर्षाको रूपमा, यासुकुनी धामको उकुस मुकुस वातावरणमा आगन्तुकहरूको एक लामो लाइन फैलियो।यस बीच, यासुकुनी बाहिर प्रदर्शनकारीहरू र अन्य समूहहरू जम्मा भए। सान्केइ सिम्बुन अखबारको अनुसार समूहहरुले जापानको “शान्ति संविधान” संशोधन गर्ने प्रयासको विरुद्ध साथै विभिन्न प्रकारका मुद्दाहरु जस्तै कि ताइवान स्वतन्त्रताको बारेमा जागरुकता बढाउन प्रदर्शन गर्दै थिए ।
यासुकुनी धाममा आगन्तुकहरूको भीड र नजिकै रहेका धेरै प्रदर्शनकारीहरू तथा अन्य समूहहरुका कारण टोकियो प्रहरीले भीडलाई नियन्त्रण गर्न अवरोध खडा गर्यो।
युद्ध स्मृति दिवस अन्त्य: यासुकुनी धाम वरपर धेरै मानिसहरु भेला भए। टोकियो महानगरीय प्रहरीले अमन चयन कायम राख्न चेतावनी जारी गर्यो ।सान्केइ सिम्बुनले दक्षिणपन्थी तथा परम्परावादी शक्तिहरु यासुकुनी प्रदर्शनकारीहरूका विरुद्ध देखा परे जसका कारण दुई समूहलाई छुट्याउन प्रहरीलाई प्रेरित गर्यो भन्ने जानकारी पनि दियो।
अन्य समूहहरुले टोकियोको अन्य स्थानहरूमा यस दिवसलाई जापानको संविधानको अनुच्छेद ९को समर्थनमा भएको मूल्यांकन गरे जसमा जापानले युद्ध अस्वीकार गर्छ र जसलाई अबे सरकारले संशोधन गर्न वा रद्द नै गर्न खोजेको छ।
अगस्त १५, युद्ध अन्त्य भएको दिनहाम्रा आवाज (संविधानको अनुच्छेद ९ को समर्थन गर्न) पुन: पुष्टि गर्न हामी साँझ ५ बजे जोशिकी स्टेशनमा भेट्नेछौं।युद्धको विपत्तिका स्मृतिहरू युद्ध पुस्ताको उमेरसँगै लुप्त हुन गइरहे जस्तो देखिन्छ भन्ने दिवसको मुख्य विषयवस्तु थियो।युद्दमा मृत्यु भएको सैनिकहरुका जीवित पत्नीको औसत उमेर अहिले ९४ वर्ष पुगेको छ। युद्दको स्मृति एक पुस्ताबाट अर्को पुस्तामा हस्तान्तरण गर्न गाह्रो हुँदै गइरहेको छ।
युद्ध अन्त्य हुँदा ८ वर्षको व्यक्ति अहिले ८० वर्ष पुगे। त्यस बेला सैनिक सेवाको लागि योग्य जवान अहिले ९२ वर्षका भए। अब केही मानिसहरू मात्र जीवित छन् जोसँग युद्धमा जीवन बिताएको अनुभव छ। आजका नेताहरु र व्यवसायीहरु तथा विद्यार्थीहरुलाई युद्धबारे थाहा हुँदैन। हामीले युद्धको इतिहास बोकेका ती व्यक्तिहरुका अनुभव र जागरुकता अध्ययन गर्ने आकांक्षा जीवित राख्नु पर्दछ।
लेख: “जापानको पराजयको उदाहरण” — इतिहासकार इसोदा मिचिफुमीका अनुसार जापानी नागरिकका लागि “गहन रुपले सोच्न” महत्वपूर्ण छ।तथापि, यी जापानी ट्विटर प्रयोगकर्ताको लागि दिवसको महत्व घटेको छैन
