काठमाडौं – टाइटानिक जहाजको भग्नावशेष हेर्न गएको एक टाइटन पनडुब्बी क्यानडाको न्युफाउन्डल्याण्ड नजिक जुन १८ मा बेपत्ता भएको थियो । धेरै देशका टोलीहरूले उद्धार कार्य सञ्चालन गरेका थिए, जसमा यो पनडुब्बीको भग्नावशेष फेला परेको थियो ।
यूएस कोस्ट गार्डका अनुसार यो दबाबका कारण विस्फोट भएको थियो र सबै पाँच जनाको मृत्यु भएको थियो । अमेरिका, क्यानडा, फ्रान्स र बेलायतका सरकारका जहाज, प्लेन र सि–डाइभिङ रोबोटले गरेको उद्धार अभियान पूरा गरेका थिए । तर अब ठूलो प्रश्न यो उठेको छ कि पनडुब्बी र त्यसमा बसेका अरबपतिहरू खोज्ने उद्धार अभियानको लागि भएको खर्च कसले तिर्ने ?
१८ जुनमा डुबेको ४५ मिनेटपछि पनडुब्बीसँगको सम्पर्क टुटेको थियो । त्यसपछि त्यसमा ९६ घण्टा अक्सिजन बाँकी रह्यो । यसको खोजी अभियान जुन १९ गतेबाट सुरु भएको थियो । यसमा बेपत्ता व्यक्तिको खोजीमा विश्वका विभिन्न भागबाट विमान परिचालन गरिएको थियो । मिडिया रिपोर्टका अनुसार अमेरिकाले कोस्ट गार्ड तैनाथ गरेको थियो । यसबाहेक सेनाको तीनवटा सी–१७ यातायात विमान र ६ किलोमिटर पानीमुनिको स्पष्ट तस्बिर खिच्न सक्ने ड्रोनलाई पनि खोजी अभियानमा लगाइएको थियो ।
क्यानडाको एक गस्ती विमान र दुईवटा डुङ्गा अपरेशनमा संलग्न थिए । यससँगै फ्रान्सको भिक्टर ६००० अन्डरवाटर रोबोट पनि खोजीमा संलग्न थियो । अमेरिकी कोस्ट गार्डले टाइटन पत्ता लगाउनको लागत खुलासा गर्न अस्वीकार गरेको छ । तर वासिङ्टन पोस्टले जनतामा उपलब्ध जानकारी र सरकारी अधिकारीहरूसँगको अन्तर्वार्ताका आधारमा १२ लाख डलर लागत अनुमान गरेको छ । खोज र उद्धारका लागि राष्ट्रिय संघका कार्यकारी निर्देशक क्रिस बोयरका अनुसार लागत धेरै लाख डलर पुग्न सक्छ ।
पनडुब्बीबाट टाइटानिक हेर्न गएका मानिसहरूमध्ये अर्बपति र ठूला व्यापारी थिए । यो खोज अभियानको लागत कसले बेहोर्ने भन्ने अझै स्पष्ट छैन । तर यसको लागत करदाताको खल्तीबाट मात्रै लिने विश्वास गरिएको छ । कोस्ट गार्डका अनुसार कुनै पनि निजी कम्पनी वा व्यक्तिलाई कुनै पनि उद्धार कार्यमा खर्च भएको रकम सरकारलाई फिर्ता गर्न माग गर्न पाइँदैन । रिटायर्ड एडमिरल पॉल जुकुन्फ्टले एक अन्तर्वार्तामा कोही आफ्नो डुङ्गामा समुद्रमा गएर डुब्न थाल्यो भने हामी उसलाई बचाउनेछौं । यसका लागि पैसा मागिने छैन । टाइटन पनडुब्बीको खोज ठ्याक्कै त्यस्तै हो ।
