काठमाडौं – तीनवटा विश्वकप जितेका र खेलकुदको पहिलो विश्वव्यापी आइकन बनेका ब्राजिलियन फुटबल लिजेण्ड पेलेको ८२ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ ।
पेले नोभेम्बरको अन्त्यमा श्वासप्रश्वासको संक्रमण र पेटको क्यान्सरसँग सम्बन्धित जटिलताका लागि साओ पाउलोको अस्पतालमा भर्ना भएका थिए। गत हप्ता, अस्पतालले उनको क्यान्सर बढ्दै गएपछि उनको स्वास्थ्य बिग्रिएको बताएको थियो। अल्बर्ट आइन्स्टाइन अस्पतालले जारी गरेको विज्ञप्ति अनुसार कोलोन क्यान्सरको प्रगतिका कारण धेरै अंग विफलताका कारण उनको बिहीबार निधन भएको हो।
६० वर्षभन्दा बढी समयदेखि पेले नाम फुटबलको पर्यायवाची भएको छ। उनले चार विश्वकप खेले र इतिहासमा तीन जित्ने एक मात्र खेलाडी हुन्, तर उनको विरासत उनको ट्रफी हाउ र उल्लेखनीय गोल स्कोरिङ रेकर्ड भन्दा धेरै टाढा फैलियो।
‘म फुटबल खेल्नको लागि जन्मेको हुँ, जसरी बीथोभन संगीत लेख्नको लागि जन्मिएको थियो र माइकल एन्जेलो चित्र बनाउनको लागि जन्मिएको थियो,’ पेलेले भेनेका थिए ।
पेलेको जन्म सन् १९४० मा रियो दि जेनेरियोबाट करिब १५५ माइल उत्तरपश्चिममा रहेको एउटा अन्तर्देशीय सहर ट्रेस कोराकोसमा एडसन एरेन्टेस डो नासिमेन्टोमा भएको थियो । फुटबलका जादुगरको पहिचान बनाएका पेलेले प्रदर्शन यति उत्कृष्ट थियो कि अहिलेसम्म कुनै खेलाडीले उनको कीर्तिमानसँग बराबरी गर्न सकेका छैनन्।
उनको उपस्थितिमा ब्राजिलले सन् सन् १९५८, १९६२ र १९७० को विश्वकपको उपाधि जितेको थियो। आफ्नो टोलीलाई तीनपटक विश्वकप जिताउने पेले एकमात्रै खेलाडी हुन्। सबैभन्दा कम उमेरमा विश्वकपमा गोल, ह्याट्रिक र फाइनल खेल्ने कीर्तिमान ६० वर्षपछि पनि पेलेकै नाममा छ।
कसले के लेखे ?
ब्राजिलियन फुटबलर नेयमारले पेलेले सबै कुरा परिवर्तन गरेकोू बताएका छन्। इन्स्टाग्राममा एक पोस्टमा , उनले लेखेका छन् ‘उहाँले फुटबललाई कलामा, मनोरन्जनमा परिणत गर्नुभयो। उनले गरिबहरूलाई, काला मानिसहरूलाई र विशेष गरी उहाँले ब्राजिललाई दृश्यता दिनुभयो। फुटबल र ब्राजिलले आफ्नो हैसियत बढाएका छन्’ राजालाई धन्यवाद ‘ उनले थपेका छन्।
पोर्चुगिज स्टार फरवार्ड क्रिस्टियानो रोनाल्डोले इन्स्टाग्राममा एक पोस्टमा ब्राजिलप्रति समवेदना व्यक्त गर्दै भनेका छन्, ‘अनन्त राजा पेलेलाई ‘अलविदा’ मात्र यतिबेला सम्पूर्ण फुटबल जगतलाई छोएको पीडा व्यक्त गर्न पर्याप्त हुनेछैन।
पेरिस सेन्ट-जर्मेनका केलियन एमबाप्पेले पेलेको मृत्युको बारेमा लेखेका छन् ‘फुटबलका राजाले हामीलाई छोडिदिनुभयो तर उनको विरासत कहिल्यै बिर्सने छैन।’
पूर्व अङ्ग्रेजी फुटबल खेलाडी ज्योफ हर्स्टले पेलेको सम्झनामा ट्वीटरमा लेखेका छन् , ‘निस्सन्देह मैले अहिलेसम्म खेलेको सबैभन्दा उत्कृष्ट फुटबलर (बबी मूरसँग मैले सँगै खेलेको उत्कृष्ट फुटबलर)। मेरो लागि पेले अहिलेसम्मकै उत्कृष्ट खेलाडी हुन् र उहाँसँग पिचमा हुन पाउँदा म गर्व गर्छु। RIP पेले र धन्यवाद।’
महान खेलाडी मध्ये एक
पेले सबै समयका महान् खेलाडी हुन् कि होइनन् भन्ने बहस अनिवार्य रूपमा चर्किनेछ । पेलेको उपलब्धिलाई विगत १५ वर्षमा फुटबलका रेकर्ड बुकहरू पुनः लेख्ने क्रिस्टियानो रोनाल्डो वा लियोनेल मेस्सीसँग वा डिएगो म्याराडोनासँग तुलना गर्न सम्भव छ।
२००० मा, फिफाले संयुक्त रूपमा म्याराडोना र पेलेलाई शताब्दीको प्लेयरको रूपमा नामित गर्यो, तर कसैको लागि, अवार्डको प्रत्यक्ष विजेता स्पष्ट हुनुपर्छ।
पेलेको सन्यास पछिको दशकमा ब्राजिलको प्रतिनिधित्व गर्ने जिको भनेका छन्, शताब्दीको उत्कृष्ट खेलाडीको बारेमा यो बहस बेतुका छ। ‘त्यहाँ एउटा मात्र सम्भावित जवाफ छ : पेले। उहाँ सबै समयको महान खेलाडी हुनुहुन्छ, र केही दूरीमा, म थप्न सक्छु।
पेलेले आफ्नो करियरमा कति गोल गरे भन्ने कुरा स्पष्ट छैन, र अनौपचारिक खेलहरूमा धेरै गोल गरेर उनको गिनिज वल्र्ड रेकर्डको संख्या छानबिनमा आएको छ। मार्च २०२१ मा, उनले पोर्चुगलका रोनाल्डोलाई आफ्नो ‘आधिकारिक खेलहरूमा गोलको कीर्तिमान’ ७६७ पास गरेकोमा बधाई दिएका थिए।
यद्यपि, पेले फुटबलको पहिलो विश्वव्यापी सुपरस्टार थिए, र सधैं रहनेछन् भन्ने कुरामा कुनै शंका छैन । पेलेले भनेका थिए ‘मेरो खेलले मलाई धेरै गर्न अनुमति दिएको छ किनभने यो संसारको सबैभन्दा ठूलो खेल हो।’
- विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय एजेन्सीको सहयोगमा तयार पारिएको सामाग्री
