काठमाडाैं – इन्टरनेट प्रदान गर्ने एउटा नयाँ तरिकाका रूपमा हावामार्फत किरणपुञ्ज (प्रकाशपुञ्ज)का माध्यमले कङ्गो नदीको वारपार सफलतापूर्वक डेटा प्रसार गरिएको छ । यसको अर्थ ब्राजाभिल र कन्शासाका नागरिकहरूले सस्तोमा तीव्र गतिको ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेट पाउन सक्नेछन् ।
प्रोजेक्ट टारा अल्फाबेट एक्स (पहिलेको गुगल एक्स) को यो एउटा ‘मूनसट आइडिया’ अर्थात् महत्त्वकाङ्क्षी मानिएको योजना हो । यो योजना प्रोजेक्ट लून नामक परियोजना सम्पन्न भएपछि विकसित भएको हो । उक्त परियोजनाले उचाइसँगै तापमान नघट्ने अथवा स्थिर रहने क्षेत्र (स्ट्रयाटोस्फेयर) मा इन्टरनेट उपलब्ध गराउन बेलुनको प्रयोग गर्ने गर्थ्यो ।
पछिल्लो प्रयोगको अर्थ ‘विशेषगरी रिपब्लिक अफ कङ्गोको ब्राजाभिल र डेमोक्र्याटिक रिपब्लिक अफ कङ्गोको कन्शासाबीचको एकदमै अप्ठ्यारो ‘कनेक्टिभिटी’को खाडललाई पुर्नु रहेको’ उक्त समूहले एउटा ब्लगमा लेखेको छ । ती दुई सहरहरू तीन माइल मात्र टाढा भए पनि परम्परागत रूपमा तारका माध्यमबाट जोड्दा नदी जताजता घुमेको छ त्यतैबाट तार घुमाउनु पर्छ । त्यसले उक्त क्षेत्रमा ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेटको शुल्क पाँच गुणा महँगो पर्न जान्छ ।
अल्फाबेट एक्समा रहेको समूहले जनाए अनुसार उक्त ‘वायरलेस अप्टिकल कम्युनिकेशन’ (डब्लूओसी) प्रणालीले ९९.९ प्रतिशत उपलब्धताका साथ २० दिनमा ७०० टेराबाइट डेटा प्रदान गर्यो । उसले आफ्नो ब्लगमा लेखेको छ, ‘यद्यपि हामी भविष्यमा सबैखाले मौसम र परिस्थितिमा पूर्ण विश्वसनीयताको अपेक्षा गर्दैनौँ, हामी केमा ढुक्क छौँ भने- टाराको सञ्जालले यस्तै काम गर्नेछ र ती सहरहरूमा बस्ने १ करोड ७० लाख मानिसलाई तीव्र गति र सुपथ मूल्यको कनेक्टिभिटीमा ल्याउनेछ।’
यो तीन वर्षदेखि विकासमा रहेको उक्त परियोजनाको पछिल्लो पुनरावृत्ति हो । अल्फाबेट एक्सले सब-साहारा अफ्रिका क्षेत्रमा उच्च गतिको इन्टरनेट ल्याउन इकनेक्ट ग्रुप र लीक्विड टेलिकमसँग मिलेर काम गरिरहेको छ । उसले केन्यामा व्यावसायिक रूपमा सेवा सुरु गरिसकेको छ ।
यो प्रविधिले कसरी काम गर्छ ?
उक्त प्रणालीमा उच्च गतिलाई पठाउन एकदमै झिना र नदेखिने किरणपुँज (प्रकाशपुञ्ज) हरूको प्रयोग गरिन्छ । त्यसको प्रयोग पनि डेटा प्रसारका लागि परम्परागत तारहरूको प्रयोगजस्तै गरी गरिन्छ ।
उक्त प्रविधिलाई फ्रि स्पेस अप्टिकल कम्युनिकेसनका रूपमा चिनिन्छ । यो प्रविधि व्यावसायिक रूपमा सफल हुने नदेखेपछि गत फेब्रुअरीमा अल्फाबेटले बन्द गरेको प्रोजेक्ट लूममा बेलुनहरूबीच प्रकाशपुञ्जको लेजर प्रयोग गरेको समूहले त्यसैबाट विकास गरेको हो ।
यो प्रविधि पूर्ण छैन र उक्त समूहले पनि पूर्ण विश्वसनीयता नभएको स्वीकारेको छ । उसले भनेको छ- चुनौतीपूर्ण अवस्थाहरू जस्तै बादल वा कुहिरो लागेको तथा उक्त प्रकाशपुञ्ज अगाडिबाट चरा उडेको अवस्थामा यसले विश्वसनीय रूपमा काम नगर्न सक्छ ।
तर यसमा लेजर शक्तिको स्तरलाई समायोजन गरेर सुधार गरिएको छ। यसले केही मात्रामा दूरबिनको जसरी काम गर्छ । प्रकाशपुञ्जलाई जहाँ लाने हो त्यहाँ पुर्याउने काम ऐनाहरू, प्रकाश,सफ्टवेयर र हार्डवेयरमा निर्भर गर्छ । उक्त समूहले सञ्जाललाई अवरोध गर्दै उड्ने चराहरूका कारण उत्पन्न हुने अवरोधलाई कम गर्ने तरिका पनि खोजी गरेको छ ।
‘सन फ्रान्सिस्कोजस्तो हुस्सु वा तुवाँलो लाग्ने स्थानका लागि डब्लूओसी कहिल्यै पनि उपयुक्त नहुन सक्छ तर विश्वमा त्यस्ता कैयौँ क्षेत्रहरू छन् त्यहाँ टाराका लागि उपयुक्त मौसम छ,’ उक्त ब्लगमा लेखिएको छ । उक्त प्रविधि केन्या, भारत, अमेरिका र मेक्सिकोमा पनि परीक्षण गरिएको थियो ।
