काठमाडौं – कोभिड-१९ विरुद्ध खोप विकास गरिरहेका वैज्ञानिकहरू सफलताको नजिक पुगेका खबर आउने क्रम जारी छ । खोपको प्रभावकारिताबारे गरिएको तेस्रो तथा अन्तिम चरणको मानव परीक्षणको नतिजा सकारात्मक देखिएसँगै विश्वभर आशा जागेको हो ।
कोरोना नियन्त्रयणमा उपयोगी देखिएको भ्याक्सिनको अन्तिम चरणको ट्रायलबाट संक्रमित बिरामीमा प्रयोग गर्न ९५ प्रतिशत प्रभावकारी रहेको देखिएको छ । टेलिग्राफ यूकेले प्रकाशित गरेको समाचार अनुसार यो भ्याक्सिनको सुरक्षा जाँचहरू पनि भइसकेको उत्पादक कम्पनिबाट प्राप्त तथ्यांकका आधारमा भनिएको छ । बेलायतमा भ्याक्सिन यो वर्षको अन्तिमसम्ममा आइपुग्ने टेलिग्राफले जनाएको छ ।
खोप निर्माता कम्पनी फाइजर र जर्मनको साझेदार कम्पनि बायोनटेक एसईले विकास गरेको खोपको प्रभावकारीता सबै उमेर र जातीको जनसंख्यामा भएको बताइएको छ । यो खोपबाट कुनै ठूलो साइडइफेक्ट नहुने दाबी पनि गरिएको छ । ४३ हजार व्यक्तिमा भ्याक्सिन ट्रायलपछि उनीहरूमा गरिएको अन्तिम चरणको विश्लेषणबाट उक्त कुरा सार्वजनिक भएको हो ।
टेलीग्राफका अनुसार कम्पनिले भ्याक्सिनलाई विश्वव्यापी रुपमा व्यापक मात्रामा प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने संकेत दिएको छ । अमेरिकाको साइन्स म्यागेजीनले अनलाइन संकरणमा भ्याक्सिन ट्रायलमा भएको पछिल्लो प्रगतिबारे समाचार प्रकाशित गर्दै भ्याक्सिजनको ट्रायल पूरा भएको जनाएको छ । फाइजर र बायोनटेक एसई कम्पनिले संयुक्त रुपमा १८ नोभेम्बरमा जारी गरिएको प्रेस विज्ञप्तीमार्फत भ्याक्सिनका लागि आवश्यक अमेरिकाको फुड एण्ड ड्रग एडमिनिस्ट्रेसन (एफडिए)ले आपत्कालि प्रयोगका लागि अनुमति दिन बनाएको मापदण्ड अनुसारको सबै सुरक्षा मापण्दड पूरा भएको दाबी गरिएको छ ।
कोरोना भाइरसको जोखिममा रहेका ६५ वर्षभन्दा माथिका व्यक्तिमा यो खोप ९४ प्रतिशतभन्दा बढी प्रभावकारी देखिएको हो । यो भ्याक्सिन ९० प्रतिशत प्रभावकारि देखिएको भन्ने प्रारम्भिक विवरण सार्वजनिक भएको एक हप्तापछि यसको पछिल्लो विश्लेषण बाहिर आएको हो । यो भ्याक्सिनलाई नयाँ प्रविधि प्रयोग गरेर विकसित गरिएको हो, जसलाई मेसेन्जर आरएनए भनिन्छ । कम्पनीका अनुसार प्रायः भ्याक्सिनका कारण हल्का र मध्यम खालका साइड इफेक्टहरू देखिए पनि ती छिट्टै हट्ने खालका हुन्छन् । यसबाहेक स्पुतनिक, सिनोभ्याक बायोटेक र मोडेर्नाले राम्रो प्रारम्भिक नतिजा देखाएको बताएका छन् ।
बेलायतले अक्सफोर्ड र एस्ट्राजेनेकाको खोप १० करोड डोज, फाइजर र बायोएनटेकको ४ करोड डोज र मोडेर्नाको ५० लाख डोज अग्रिम अर्डर गरिसकेको छ । उता चीनको सिनोभ्याक बायोटेकले विकसित गरेको ‘कोरोनाभ्याक’ खोपले तीव्र रूपमा रोगप्रतिरोधी क्षमता विकसित गरेको अनुसन्धानकर्ताले जनाएका छन् । उक्त परीक्षण ७ सय ४४ जनामा गरिएको थियो । उक्त खोप मध्य-चरणको परीक्षणमा सफल भएको अनुसन्धानकर्ताको दाबी छ । चीनले कोभिड-१९ विरुद्ध विभिन्न खोप तयार गरिरहेको छ ।
नेपालमा खोप ल्याउन अध्यादेश
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले जारी गरेको औषधि (तेश्रो संशोधन)अध्यादेशले विदेशमा आपत्कालीन प्रयोगका लागि अनुमति पाउने बित्तिकै कोभिड १९ को खोप नेपालमा भित्र्याउन बाटो खोलेको हो ।
त्यसबाहेक अध्यादेशको एउटा व्यवस्थाले विदेशमा सरकारी वा निजी स्तरबाट परीक्षणमा रहेका कोभिड १९ का खोपको परीक्षण पनि नेपालमा गर्न सकिने व्यवस्था गरेको छ । हाल तेश्रो चरणको परीक्षणमा रहेका कतिपय खोपले ९० प्रतिशतभन्दा बढी सकारात्मक परिणामहरू दिइरहेका विवरण माझ नेपाल सरकारले त्यस्ता खोपले नियामक निकायको अनुमति पाउने बित्तिकै ल्याउन मिल्ने गरी कानुनी व्यवस्था गरेको हो । विज्ञहरूले खोप भित्र्याउन सहज होस भनेर सरकारले पछिल्लो कानुनी व्यवस्था गरेको भएपनि अझै धेरै काम गर्न बाँकी रहेको जनाएका छन् ।
नयाँ अध्यादेशमा कस्तो व्यस्था छ ?
राष्ट्रपतिले बुधवार जारी गरेको अध्यादेशले औषधि ऐन २०३५ मा केही प्रावधानहरू संशोधन गरेको हो । त्यसमा आपत्कालीन अवस्थामा औषधि तथा खोपहरू आयात गर्दा नेपाल सरकारले निर्णय गर्ने व्यवस्था गरिएको अधिकारीहरू बताउँछन् ।
उक्त अध्यादेशमा महामारीको रूपमा फैलिएको सङ्क्रामक रोगको रोकथाम, नियन्त्रण वा निर्मूल गर्न विश्व स्वास्थ्य संगठनमा सूचीकृत भएका वा सम्बन्धित मुलुकको औषधि नियामक निकायले दर्ता गरेका वा आपत्कालीन प्रयोगको अनुमति प्रदान गरेका औषधि वा खोपलाई नेपालमा औषधि व्यवस्था विभागले दर्ता गर्ने व्यवस्था गरिएको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयका सचिवको अध्यक्षतामा रहेको औषधि सल्लाहकार समूहको सिफारिसमा आपत्कालीन प्रयोगको लागि ती औषधि वा खोपहरू दर्ता गरिने अध्यादेशमा उल्लेख छ ।
त्यस्ता खोप वा औषधिको आयात गर्नका लागि सिफारिस पत्र दिने क्रममा विभागले परिमाण तोक्न सक्ने र प्रयोग, विक्री र वितरणको हकमा आवश्यक सर्त राख्न सक्ने उल्लेख गरिएको छ ।
