पछिल्ला केही वर्षयता हृदयाघातका घटना बढ्दै गएका छन् । यो रोग जुनसुकै उमेरका मानिसलाई लाग्न सक्छ। आजकल २० देखि ३० वर्ष उमेर समूहका मानिसलाई पनि हृदयघात हुने गरेको देखिएको छ ।
फिट देखिने मानिसलाई पनि हृदयघात हुने गरेको छ । नाच्दै, कसरत गर्दा, हिँड्दा हृदयाघातका कारण मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ । तर प्रश्न उठ्छ कि यसको पछाडि कारण के हो ?
हृदयघातको मुख्य कारण मोटोपना, खराब जीवनशैली, उच्च रक्तचाप, मधुमेह आदि रोगबाट पीडित बिरामी रहेको एक अध्ययनले जनाएकाे छ । यस्ता बिरामीलाई हृदयाघातको जोखिम बढेको छ । ४५ वर्षको उमेरपछि पुरुषलाई हृदयघातको जोखिम हुने गरेको चिकित्सकहरू बताउँछन् भने ५५ वर्षको उमेरपछि महिलामा मुटुरोगको जोखिम हुन्छ ।
४५ वर्षको उमेरपछि भारी कसरत गर्नबाट जोगिनुपर्छ । ४५ वर्षको उमेर पछि, तपाईंले आफ्नो कसरत कम गर्नुपर्छ। किनभने अत्यधिक व्यायामले हृदयाघातको जोखिम बढाउन सक्छ ।
उमेर बढ्दै जाँदा मानिसको काम गर्ने क्षमता घट्न थाल्छ । ४५ वर्षको उमेरपछि मानिसले आक्रामक व्यायाम वा व्यायाम गर्दा मुटु रोगको जोखिम निकै बढ्छ। जसका कारण मुटुले दोब्बर गतिमा रगत पम्प गर्छ । जसका कारण हृदयाघातको जोखिम बढ्छ ।
हृदयघात भएपछि के गर्ने ?
यदि तपाईंको अगाडि कसैलाई हृदयघात भएको छ भने, सबैभन्दा पहिले उसलाई समतल ठाउँमा सीधा सुताउनुहोस् । यदि व्यक्ति बेहोस भएको छ भने, पल्स जाँच गर्नुहोस् । यदि पल्स बिलकुलै महसुस भएन भने बुझ्नुहोस् कि व्यक्तिलाई हृदयघात भएको छ । किनभने हृदयघातमा मुटुको धड्कन बन्द हुन्छ, त्यसैले पल्स पत्ता लाग्दैन ।
दुई–तीन मिनेटमा उनको मुटुलाई पुनर्जीवित गर्न आवश्यक छ, नत्र अक्सिजनको अभावमा उनको मस्तिष्कमा क्षति पुग्न सक्छ । यस्तो अवस्थामा हृदयाघात भएमा तुरुन्तै छातीमा मुक्का ठोक्नुहोस् । उसलाई होश नआएसम्म पिट्नुहोस् । यससँगै उनको मुटुले फेरि काम गर्न थाल्छ ।
अचेत व्यक्तिलाई तुरुन्त सीपीआर दिनुहोस्
यदि कोही बेहोस भएको छ र पल्स छैन भने, उसलाई तुरुन्तै आफ्नो हातले सीपीआर दिनुहोस् । सीपीआरमा मुख्यतया दुईवटा काम गरिन्छ। पहिलो भनेको छाती थिच्नु र दोस्रो हो मुखबाट सास फेर्ने जसलाई मुखबाट मुख श्वासप्रश्वास भनिन्छ । आफ्नो हत्केला पहिलो व्यक्तिको छातीको बीचमा राख्नुहोस् ।
पम्पिङ गर्दा, एक हातको हत्केला अर्कोको माथि राख्नुहोस् र औंलाहरूलाई बलियो बन्द गर्नुहोस् र दुवै हात र कुहिनो सीधा राख्नुहोस् । त्यसपछि छाती पम्प गरेर छाती कम्प्रेस गरिन्छ । यसो गर्दा मुटुको धड्कन फेरि सुरु हुन्छ । हत्केलाले छातीलाई १-२ इन्चसम्म थिच्नुहोस्, यो एक मिनेटमा सय पटक गर्नुहोस् ।
