काठमाडौँ – सरकारले वैदेशिक रोजगारीका लागि खाडी मुलुक र मलेसियाबाहेकका नयाँ श्रम गन्तव्य मुलुकको खोजी गर्ने योजना एक दशकअघिको भए पनि कुनै उपलब्धि भएको छैन ।
यसले गर्दा दशककौँदेखि नेपाली श्रमको मूल्य नभएको, श्रमिकको मानव अधिकार नभएको र चर्को श्रम शोषण गर्ने मुलुक मलेसियासहित खाडी मुलुकमा जान बाध्य छन् ।
पछिल्लो समयमा मलेसिया, साउदी अरब, कतार लगायतका मुलुकमा विभिन्न कारणले आर्थिक मन्दी देखिएसँगै नेपाली कामदारको माग गत वर्षदेखि घट्दो क्रममा छ तर नयाँ श्रम गन्तव्य मुलुकको खोजी हुन सकेको छैन ।
वैदेशिक रोजगार ऐन २०६४ ले श्रमिकको अधिकार भएको र उनीहरूले गरेको श्रमको मूल्याङ्कन हुने नयाँनयाँ श्रम गन्तव्य मुलुकको खोजी गर्ने जिम्मेवारी वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धन बोर्डलाई दिएको छ तर बोर्डले यस विषयमा कुनै काम गर्न सकेको छैन ।
वैदेशिक रोजगारविज्ञ डा. गणेश गुरुङले श्रमको सम्मान, श्रमिकको मानव अधिकार हुने देशको खोजी गरेर पठाउनुको सट्टा सरकारले ‘काफला स्टम’ भएका खाडी मुलुकमा युवा पठाएका कारण दोहोरो तेहेरो शोषणमा पर्ने गरेको आरोप लगाउनुभयो ।
काफला स्टम भनेको श्रमिक ऐन, मानव अधिकार, श्रमको सम्मान केही नमान्ने र त्यस देशको संस्कृति अनुसार श्रमिक चल्नुपर्ने व्यवस्था हो । यो व्यवस्था खाडीका सबै मुलुकमा छ र त्यसको प्रत्यक्ष मारमा ती मुुलुक जाने नेपाली युवा परेका छन् ।
उहाँले भन्नुभयो, “नेपालीलाई आवश्यक सीप सिकाएर जापान, ब्राजिल, क्यानडा, अमेरिका र युरोपेली मुलुकमा पठाउन सकिने प्रशस्त सम्भावना छन् तर त्यस विषयमा सरकारको ध्यान नै गएको देखिँदैन । ”
नयाँ गन्तव्य मुलुकमा सरकारले कामदार लैजानेबारे अहिलेसम्म कुनै कूटनीतिक पहल नगरेको र कूटनीतिक पहल र विस्तृत अध्ययनबिना नयाँ श्रम गन्तव्य पहिचान हुन नसक्ने वैदेशिक रोजगारविज्ञ डा. गुरुङले बताउनुभयो ।
